III ore 1593 - szwedzka moneta z malborskiej mennicy.

-
Mennica w Malborku za czasów Zygmunta III Wazy do końca XVI wieku prowadziła niezwykle intensywną produkcję szóstaków i trojaków. Mało znanym jest jednak ciekawy fakt.
W 1593 roku gmach mennicy opuściła emisja monet o nominale 3 ore. Były to oczywiście monety szwedzkie, podporządkowane tamtejszemu systemowi monetarnemu. Jest to najprawdopodobniej emisja wstępna, o czym świadczy rzadkość tych monet. Według Pana Jana Dostycha znane są dwa egzemplarze (!) tej drobnej monety.
Jak widzimy na zdjęciu awers prezentuje nieco zmienioną formę układu znanego nam z polskich trzygroszówek. Popiersie o odmiennych rysach i różnica w legendzie otoku, czytamy SIGIS . D : G . SVE . GO . VAN . ET . PO . REX . (Zygmunt z Bożej łaski Szwecji, Gotów, Wandali i Polski król)
Dla porównania na trojaku polskim
SIGISM . III . D : G (Lewart) REX . POL . M . D . L . (Zygmunt III z Bożej łaski król Polski, Wielki Książę Litewski )
To tylko szczegół widoczny na pierwszy rzut oka. Mając jednak zdjęcia obu monet przed oczami narzuca mi się ciekawa hipoteza.
Być może wprowadzając nominał 3 ore chciano ułatwić handel między Szwecją a Rzeczpospolitą. W końcu tkwiliśmy w wielkiej unii personalnej. Dwa pozornie różne monety a jednak tej samej wartości mogłyby korzystnie wpłynąć na gospodarkę obydwu państw.
Czyż wyobrażenie o wspólnym nominale państw unii nie jest gospodarczo genialnym rozwiązaniem? W tym przekonaniu tylko utwierdza świadomość, jak ważną rolę w naszym obrocie monetarnym pełniła trzygroszówka. Nie można tego nazwać raczej zaczątkiem unii monetarnej, jednak czymś w rodzaju uniwersalnej waluty - tak jak w przypadku trzykrucierzówek bitych w tym panowaniu na potrzeby handlu ze Śląskiem.
Kolejnym ważnym argumentem może być fakt, iż w 1596 roku (najprawdopodobniej w Sztokholmie) wybito monety rewalskie, wśród których znalazła się trzygroszówka bita na wzór standardowych emisji koronnych, litewskich i miejskich trojaków.
Temat bardzo ciekawy.
Pozdro
Remigiusz - Numizmat 21


Zdjęcie monety 3 ore z książki Pana Jana Dostycha "Szwedzkie monety Zygmunta III Wazy z lat 1593 – 1599"
Zdjęcie pięknego trojaka malborskiego z archiwum WCN

Wpis z fanpage'a bloga Monety Wazów na Facebooku 

Komentarze

  1. Anonimowy13 września 2020 21:48

    Super artykuł. Pozdrawiam serdecznie.

    OdpowiedzUsuń
  2. Anonimowy21 września 2020 21:25

    O takich monetach to pewnie mogę sobie pomarzyć, ale żyję nadzieją, że kiedyś uda mi się taki numizmat zdobyć. Jestem również bardzo zadowolony z posiadania kolejnych złotych monet. Całkiem niedawno zamawiałem je z https://www.skarbnicanarodowa.pl/zloto/zlote-monety i wyglądają idealnie w moich zbiorach.

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Multipla koronna wagi 3,5 talara z 1621 roku, najsłynniejszego stempla w historii numizmatyki polsko-litewskiej

-
Obraz
Odbitka stempla najbardziej spektakularnej multipli koronnej autorstwa Samuela Ammona z roku 1621 wagi 3,5 talara  Na naszej facebookowej grupie poświęconej numizmatom państwa polsko-litewskiego i z nim związanym, przekroczyliśmy barierę 400 członków! To wielce motywujące. Z t ej okazji krótki wpis odnośnie kolejnej znaczącej pozycji z katalogu  16 jubileuszowej aukcji Poznańskiego Domu Aukcyjnego . Pisał już o nim p. Sergiusz Stube na fanpage'u firmy, moneta ta była też chyba natchnieniem dla kolegi Dariusza Marzęty we wpisie poświęconym studukatówce . W zeszłym roku ukazała się monografia studukata autorstwa p. Dariusza Jaska ("Studukatówka bydgoska 1621 Zygmunta III Wazy. Najbardziej spektakularna polska złota moneta"). Wpis tej pozycji rok temu poświęcił także Antykwariat Numizmatyczny p. Michała Niemczyka. Wspominałem też ten numizmat w kilku postach na blogu i na jego fanpage'u na FB. Krótko mówiąc sporo o niej było już powiedziane (jeśli kogoś pominął
Czytaj więcej

450 rocznica Unii Lubelskiej / 450-osios Liublino Unijos metinės

-
Obraz
Dukat litewski 1569, Zygmunt II August, mennica Wilno  1 lipca roku pańskiego 1569,  Zygmunt August z Bożej łaski Król  Polski , Wielki Książę Litewski etc., etc. wraz z posłami i senatorami Królestwa Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego złożyli podpisy na akcie unii realnej, łączącej dwa państwa w jedno, będące federacją. W ten sposób powstała tkz. Rzeczpospolita Obojga Narodów. Miało to miejsce w kościele franciszkanów w Lublinie. /  1569-aisiais Vie š paties metais, liepos 1 pirmą dieną, Zigmuntas Augustas – iš Dievo malonės – Lenkijos Karalius. Didysis Lenkijos Kunigaikštis, etc., etc., kartu su Lenkijos Karalystės ir Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės pasiuntiniais ir senatoriais, pasirašė Uniją, sujungiančią dvi valstybes į vieną – atsirado federacija. Akt Unii Lubelskiej  Pamiętać należy, iż o ile nowe państwo powstało w tym roku oficjalnie, to praktycznie na mapach Europy pojawiło się już w 1386 roku jako unia personalna. Przez ten czas Polska i Litwa siln
Czytaj więcej

Falsyfikat trojaka olkuskiego z tarczą.

-
Obraz
 Od bardzo dawna, bo od początku zeszłego roku po różnych portalach aukcyjnych i między ludźmi krążył oferowany przez kilka różnych osób trojak olkuski Zygmunta III Wazy z 1588 roku. Jest to bardzo rzadki, poszukiwany i dobrze ceniony na aukcjach trojak, o którym kiedyś pisałem nieco  tutaj. Był on oferowany również mi. W lipcu 2019 otrzymałem wiadomość na stronę fanpage'a bloga z ofertą sprzedaży za 4000$.  Ten króciutki wpis jest jednak zainicjowany przez wczorajsze doświadczenie mojego dobrego znajomego, który zaalarmował mi, iż zdecydował się na kupno monety i był już umówiony, jednak zauważył, że dokładnie ten egzemplarz został wystawiony na nadchodzącej aukcji 5. Numimarketu .  Sprzedawca tymczasem wysłał mu kolejne zdjęcia monety, wraz z filmikiem. Ku jego zdziwieniu moneta wyglądała już całkiem inaczej niż na wcześniejszych fotografiach.  W rzeczy samej to już całkiem inny kawałek srebra! Świeżutkie fałszerstwo, wykonane metodą odlewu. Moneta oryginalna
Czytaj więcej